Landris heldur áfram í Svartsengi
- Dregið hefur úr hraða aflögunar við Svartsengi
- Skjálftavirkni yfir kvikuganginum fer minnkandi
- Ný útgáfa hættumatskort tekur gildi í dag 15.apríl
Landris í Svartsengi heldu áfram en dregið hefur úr hraðanum m.v. í síðustu viku. Hraðinn nú er um tvöfalt meiri en hann var rétt fyrir síðasta gos eða svipaður hraðanum sem var í upphafi þessarar goshrinu sem hófst 2024.
Veðurstofan heldur áfram að vakta svæðið og fylgjast með þróun kvikusöfnunarinnar og meta mögulegar sviðsmyndir út frá nýjustu gögnum. Á meðan að kvikusöfnun heldur áfram undir Svartsengi þarf að reikna með endurteknum kvikuhlaupum og jafnvel eldgosum á Sundhnúksgígaröðinni.
Áfram mælist nokkur smáskjálftavirkni í
kringum kvikuganginn sem myndaðist 1. apríl og mælast tugir skjálfta á hverjum
degi á svæðinu. Stærsti skjálftinn sem mældist síðustu viku var M3,3 að stærð
þann 13. Apríl og var staðsettur yfir norðurhluta kvikugangsins um tæpa 4 km
ANA við Keili. Langflestir skjálftanna eru undir M2 að stærð og á 2 til 6 km
dýpi.
Ný útgáfa af hættumatskorti sem nær yfir stærra svæði
Í dag tekur Veðurstofa Íslands í notkun nýja útgáfu af hættumatskorti fyrir umbrotasvæði á Reykjanesskaga. Kortið gildir til 22. apríl að öllu óbreyttu.
Nýja útgáfan kemur í stað fyrra hættumatskorts sem hefur verið notað og birt síðan í nóvember 2023 og sýndi hættumat sjö vel skilgreindra svæða í næsta nágrenni umbrotasvæðisins á Sundhnúksgígaröðinni.
Sjö-svæða kortið hefur verið uppfært og gefið út 108 sinnum síðan 20. nóvember 2023. Það hafði sína kosti en annmarkar þess voru t.d. hve erfitt var að gera hættu skil utan skilgreindu svæðanna sjö.
Nýleg þróun atburða á skaganum, þar sem kvikugangur myndaðist og náði í norðaustur hluta eldstöðvarkerfis Svartsengis þann 1. apríl 2025 og gosupptök urðu vestur af nyrsta hluta Fagradalsfjalls í ágúst 2024, undirstrikar þörf á hættumati fyrir stærra svæði.
Því hefur nýtt kort verið þróað til að yfirstíga takmarkanir fyrra korts. Nýja kortið nýtist ekki eingöngu við hættumat á Reykjanesskaga heldur hefur verið þróuð aðferðafræði sem hægt er að beita á öll önnur virk eldstöðvakerfi á Íslandi.
Útlit og framsetning nýja hættumatskortsins sem kemur í stað sjö-svæða kortsins frá og með 15. apríl 2025. Nýjungar á kortinu eru viðvörunarstig eldstöðvakerfis (sjá bláa kassa númer 1), stækkun kortlagðs hættusvæðis (sjá bláa kassa númer 2) og valin athugunarsvæði (sjá bláa kassa númer 3). Sjá nánari upplýsingar í texta.
Hættumatskortið er byggt upp af þremur einingum
Töluverðar breytingar hafa verið gerðar á kortinu en helstu nýjungar sem kynntar eru í þessari útgáfu eru þrjár:
1. Viðvörunarstig
eldstöðvakerfis – það endurspeglar núverandi ástand eldstöðvar og er byggt
upp af fjögurra þrepa kerfi, frá 0 (grænt) upp í 3 (rautt). Viðvörunarstigið
segir til um ástand eldstöðvarinnar og stjórnar hvernig hætta er metin.
2. Kortlagðar
hættur –matið byggir á samanlögðu mati á sjö hættuþáttum sem eru til staðar
eða geta skapast: 1) jarðskjálftavirkni, 2) jarðfall ofan í sprungu, 3)
sprunguhreyfingar, 4) gosopnun, 5) hraunflæði, 6) gjóskufall og 7) gasmengun. Lituðu fletirnir á
kortinu segja til um uppsafnað hættustig af þessum sjö þáttum. Lögun og stærð
flatanna geta tekið breytingum, allt eftir því
hver hættan er metin hverju sinni.
3. Valin
athugunarsvæði – þegar mismunandi hættur hafa verið metnar landfræðilega er
meðalhættustig innan valinna athugunarsvæða reiknað. Þær hættur sem
stuðla að
endanlegu hættustigi athugunarsvæða eru sérstaklega taldar upp fyrir
hvert svæði. Hættur sem metnar eru annaðhvort „miklar“ eða „mjög
miklar“ eru feitletraðar. Stærð
og lögun þessara svæða sem merkt eru með bókstöfum, taka ekki breytingum, þó
hættumatið innan þeirra breytist.
