---

Engin virkni sjáanleg í gossprungunni sem opnaðist í gær

Dregið hefur úr jarðskjálftavirkni þótt enn sé töluverð smáskjálftavirkni

2.4.2025

Uppfært kl. 14:50

• Ekki hefur sést virkni í gossprungunni síðan síðdegis í gær en glóð logar enn í nýja hrauninu
• Kvikugangurinn sem myndaðist í gær er hátt í 20 km langur og sá lengsti frá því jarðhræringar hófust í nóvember 2023
• Síðan í gærmorgun hefur land sigið yfir 25 cm á GPS-stöðinni í Svartsengi (SENG) og heldur áfram að síga þótt hægt hafi mikið á því
• Um 90% af kvikunni sem hafði safnast í kvikuhólfið undir Svartsengi, frá lokum síðasta goss í desember 2024, hefur nú þegar farið yfir í kvikuganginn sem myndaðist í gær, 1. apríl.
• Talið er ólíklegra með tímanum að ný gosop verði yfir kvikuganginum, þótt ekki sé hægt að útiloka það vegna þess að enn mælist töluverð smáskjálftavirkni á svæðinu
• Í tengslum við sprungumyndanir innan Grindavíkur mældust færslur á nokkrum GPS-stöðvum innan bæjarins
• Hættumat uppfært, gildir til 4. apríl klukkan 15:00, að öllu óbreyttu

Engin virkni hefur verið á gossprungunni frá því síðdegis í gær en glóð logar enn í nýja hrauninu og er svæðið óstöðugt og varasamt. Mælingar sýna að rúmmál þess hrauns sem myndaðist í gær var um 0,4 milljón m3. Mælingin er byggð á gögnum sem sérfræðingar Náttúrufræðistofnunar söfnuðu í mælingaflugi yfir gosstöðvarnar síðdegis í gær. Hraunbreiðan sem myndaðist er sú minnsta sem hefur myndast frá því að goshrinan á Sundhnúksgígaröðinni hófst í desember 2023. Rúmmálið er um 1/6 af rúmmáli hraunbreiðunnar sem myndaðist í eldgosinu í janúar 2024 sem er næst minnsta eldgosið.

Kortið sýnir útbreiðslu hraunsins sem myndaðist í eldgosinu í gær. Kortið er byggt á mælingum Náttúrufræðistofnunar.

Þótt hraunbreiðan sé sú minnsta hingað til er kvikugangurinn sem myndaðist í gær hins vegar hátt í 20 km langur og sá lengsti sem hefur myndast frá því að jarðhræringar hófust í nóvember 2023. Því má gera ráð fyrir því að langstærsti hluti kvikunnar sem fór úr kvikuhólfinu undir Svartsengi, eða um 90% af kvikunni sem hafði safnast frá lokum síðasta goss í desember 2024, hafi farið í að mynda kvikuganginn og aðeins lítill hluti komið uppá yfirborðið norðan við Grindavík.

Dregið úr jarðskjálftavirkni og aflögun frá því í gærkvöldi

Síðan í gærmorgun hefur land sigið yfir 25 cm á GPS stöðinni í Svartsengi (SENG). Nýjustu GPS mælingar síðan kl. 8 í morgun sýna að land heldur áfram að síga en mikið hefur hægt á því. Meirhluti kvikunnar sem var búinn að safnast frá síðasta eldgosi hefur nú þegar farið úr Svarstsengi yfir í kvikuganginn sem myndaðist í gær.

Grafið sýnir 4 klst lausnir fyrir GPS stöðina SENG sem staðsett er í Svartsengi. Gögnin sýna færslur í norður, austur og lóðrétt (efst, miðja, neðst).

Í tengslum við sprungumyndanir innan Grindavíkur mældust færslur á nokkrum GPS stöðvum innan bæjarins. Mestu færslurnar voru í austurhluta bæjarins og sem dæmi þá mældust lóðréttar færslur um rúma 10 cm og láréttar færslur um 5-8 cm á GPS stöð á Austurvegi. Í vesturhluta bæjarins mældist lárétt færsla um 6 cm á GPS stöð í vesturjaðri bæjarins. Heildarfærsla innan Grindavíkur síðan atburðurinn hófst í gærmorgun er í mesta lagi um 50 cm sem dreifist á nokkrar sprungur innan bæjarins. 

Frá því að kvikuhlaupið hófst um kl. 6:30 í gærmorgun hafa um 2400 jarðskjálftar mælst í tengslum við kvikuganginn sem myndaðist. Kvikugangurinn lengdist stöðugt til norðausturs þangað til um kl. 21 í gærkvöldi. Síðan þá hefur virknin skorðast við svæðið norðan við Fagradalsfjall og norður fyrir Keili. Áfram mælist þó nokkur smáskjálftavirkni og hefur dregið nokkuð úr stærð skjálftanna miðað við í gær eins og meðfylgjandi mynd sýnir. Aflögunarmælingar sýna skýr merki um að kvikugangurinn hafi náð norður fyrir Keili, í samræmi við þróun jarðskjálftavirkninnar.

Skjálftavirkni yfir kvikuganginum frá því k. 06:30 1.apríl þar til kl. 12:00 2.apríl. Efst til hægri sýnir stærð skjálfta, miðju grafið sýnir fjölda skjálfta á klukkustund. Neðsta grafið til vinstri sýnir breiddargráðu skjálftana og grafið hægra megin lengdargráðu skjálftanna.

Talið ólíklegra með tímanum að ný gosopnun verði

Miðað við þróun virkninnar á suðurhluta kvikugangsins, þ.e. að engin gosvirkni og lítil jarðskjálftavirkni, verður að teljast ólíklegt að gosið sem hófst í gær nái sér á strik aftur. Varðandi norðausturhluta kvikugangsins verður það einnig teljast ólíklegra með tímanum að ný gosopnum verði þar, þótt ekki sé hægt að útiloka það vegna þess að enn mælist töluverð smáskjálftavirkni á svæðinu.

Aflögunarmælingar næstu daga munu gefa skýrari mynd af því hvort enn flæði kvika yfir í kvikuganginn úr Svartsengi og hvernig þróun á kvikusöfnun undir Svartsengi verður.  

Hættumat hefur verið uppfært og gildir til kl. 15:00 á föstudaginn 4. apríl, að öllu óbreyttu. Helstu breytingar eru á svæði 3 (Sundhnúksgígaröðin) þar sem heildarhætta er nú metin mikil (rautt) en var áður mjög mikil (fjólublátt). Á svæði 4 (Grindavík) fer hættan í töluverða hættu (appelsínugult) úr mikilli hættu (rautt) þar sem líkur á gosopnun eru taldar lægri en í gær. Á svæði 6 er heildarhætta nú metin töluverð (appelsínugult) en var áður mikil (rautt).

(Smellið á kortið til að stækka)

Jarðskoðun og könnun á sprungum innan Grindavíkur er ekki á forræði Veðurstofunnar,en vert er að benda á að gögn úr GPS mælum Veðurstofunnar benda til sprunguhreyfinga innan Grindavíkur í vegna kvikugangsins sem myndaðist 1. apríl.

Hættumatskort Veðurstofunnar tekur ekki tillit til þeirrar áhættu sem felst í því að fara inn á svæðin sem tilgreind eru, en Veðurstofan bendir á áhættumat framkvæmdanefndar um málefni Grindavíkur og tilmæli lögreglustjórans á Suðurnesjum.

Uppfært kl. 21.40

Af vefmyndavélum að dæma er enga gosvirkni að sjá á sprungunni sem opnaðist í morgun rétt norður af Grindavík. Einungis örlítil glóð greinist hér og þar á gosprungunni og í hraunbreiðunni.

Áfram mælist þó skjálftavirkni og aflögun vegna kvikuhreyfinga á norðaustur enda kvikugangsins sem myndaðist í dag. Í heildina hefur skjálftavirkni mælst á um 20 km löngu svæði, mælt frá suðurenda gossprungunnar að þeim stað þar sem skjálftavirknin er mest núna.

Skjálftavirknin er enn á talsverðu dýpi og engin merki eru um að kvikan sem er á ferðinni sé að leita til yfirborðs. Samkvæmt líkanreikningum síðdegis í dag var áætlað að um 15 milljónir rúmmetra af kviku höfðu þá hlaupið frá Svartsengi yfir í kvikuganginn undir Sundhnúksgígaröðinni og aðeins brot af því magni hefur skilað sér til yfirborðs. Áður en gos hófst höfðu um 22 milljónir rúmmetra bæst við kvikusöfnunarsvæðið undir Svartsengi frá síðasta eldgosi og því er mögulegt að enn sé innistæða fyrir frekari kvikuhreyfingum.

Á meðan áfram mælist jarðskjálftavirkni og aflögun í kvikuganginum þarf að reikna með að ný gossprunga gæti opnast. Líklegast er að sú opnun yrði á þeim slóðum þar sem skjálftavirknin er mest núna. Ef til gosopnunar kæmi er mögulegt að því fylgi talsverð skjálftavirkni sem til að mynda íbúar í Vogum yrðu varir við.

Kort sem sýnir yfirfarna skjálfta á Reykjanesskaganum frá því kl. 6 í morgun, 1. apríl.

Uppfært kl. 17:00

Áfram hefur dregið úr eldgosinu norðan við Grindavík og sést lítið til virkni á vefmyndavélum og í nýlegu drónaflugi. Hinsvegar heldur jarðskjálftavirkni áfram. 

Dregið hefur úr skjálftavirkni við suðurhluta kvikugangsins, nærri Grindavík, en virknin á norðurenda kvikugangsins heldur áfram af svipuðu krafti og hefur færst enn norðar síðustu klukkustundir. 

Skjálftavirknin er komin tæpa 9 km norðar en nyrsta gossprungan í þessari goshrinu sem myndaðist í ágúst 2024. Stærstu skjálftarnir hafa verið um 3 að stærð og finnast greinilega í Vogum sem er um 7 km NV við virknina.

Kortið sýnir staðsetningu jarðskjálfta í dag, 1. apríl 2025, og staðsetningu þekktra sprungna á svæðinu. Þar sést að megin sprungustefna á svæðinu er í NA-SV, ekki eru þekktar sprungur í Vogum.

Aflögunarmælingar sýna að kvika er enn að flæða frá Svartsengi yfir í kvikuganginn á Sundhnúksgígaröðinni. Jarðskjálftavirknin bendir til þess að kvikan sé að færast til norðausturs. 

Skjálftavirknin er á um 4-6 km dýpi og unnið er að því að greina aflögunargögn á því svæði. Á meðan jarðskjálftavirkni er enn töluverð og aflögun mælist ennþá þarf að gera ráð fyrir þeim möguleika að kvika komist aftur upp á yfirborðið á Sundhnúksgígaröðinni eða nærri því svæði sem skjálftavirkni er mest.

Kortið sýnir útbreiðslu hraunsins, eins og hún var kl. 12:34, sem hefur myndast í eldgosinu sem hófst í morgun. Kortið er byggt á Iceye gervitunglamynd.

Hættumat hefur verið uppfært og gildir til 15:00 á morgun, 2. apríl – að öllu óbreyttu. 

Áfram er hætta á svæði 3 (Sundhnúksgígaröðin) metin mjög mikil (fjólublá). Á svæði 4 (Grindavík) fer hætta niður í mikla hættu (rauð) vegna þess að hætta vegna gjósku og gasmengunar hefur verið færð niður. 

Einnig hefur orðið breyting á hættumati fyrir á svæði 7 og 5 og fer úr nokkurri hættu (gul) í töluverða hættu (appelsínugul) vegna núverandi jarðskjálftavirkni norðaustur enda kvikugangsins.

Uppfært kl. 14:30

Samkvæmt vefmyndavélum virðist virkni eldgossins hafa minnkað mikið síðasta klukkutímann.

Skjálftavirknin er áframhaldandi en er að mestu leyti staðsett við norðuraustur og suðurvestur enda kvikugangsins.

Aflögunarmælingar sýna enn áframhaldandi færslu til norðausturs, sem bendir til þess að kvika sé enn að flæða í kvikuganginn.

Uppfært kl. 12:30

Heildarlengd gossprungunnar er nú um 1200 m. og heldur áfram að lengjast til suðurs.  

Veðurstofunni barst tilkynning að heitavatnslögn hafi farið í sundur norðarlega í Grindavík. Þetta staðfestir að talsverðar sprunguhreyfingar hafa orðið innan bæjarins.

Áframhaldandi skjálftavirkni mælist á kvikuganginum öllum, en mesta skjálftavirknin er á norðaustur enda gangsins.  Kvikugangurinn nær núna rúmum 3 km lengra í norðaustur heldur en sést í fyrri gosum. Aflögunargögn sýna einnig áframhaldandi færslur til norðausturs. Þetta bendir til þess að kvikan sé enn á hreyfingu um kvikuganginn.

Skjálftavirkni frá því klukkan 4 í morgun, 1. apríl.

Uppfært kl. 11:20

Sprungan hefur lengst til suðurs. Ný gossprunga opnaðist nokkur hundruð metra innan við varnargarða norðan Grindavíkur - milli varnargarða og Grindavíkur. Sprungan heldur áfram að lengjast og nálgast nú sprunguna sem að opnaðist í eldgosinu í janúar 2024.

Nýja gossprungan er lengst til vinstri.

Spá veðurvaktar er suðvestanátt og blæs gasi til norðausturs í dag (þriðjudag), m.a. yfir höfuðborgarsvæðið. Lægir í kvöld, en þá verður gasmengunin einkum í grennd við gossprunguna. Í fyrramálið (miðvikudag) gengur í norðvestan- og síðar vestanátt og gasið best því til suðausturs og síðar til austurs, m.a. yfir Þorlákshöfn og Ölfus. Gasdreifingarspá má finna hér.

Skjálftavirkni mælist áfram við suður enda kvikugangsins og einnig norðan Stóra-Skógfells. Einnig hafa skjálftar verið að mælst við Reykjanestána en þeir eru líklega gikkskjálftar sem verða vegna spennulosunar vegna virkninnar við Sundhnúksgígaröðina. 

Uppfært kl. 10:35

Fyrstu fréttir úr eftirlitsflugi Langhelgisgæslunnar segja að sprungan er nú um 700 metrar og hefur haldist nokkuð stöðug en þó er ekki hægt að útiloka að hún geti lengst til norðurs eða suðurs. 

Skjálftavirkni og aflögunarmælingar sýna áframhaldandi virkni.

Hættumat hefur verið uppfært, hættustig aukið á Sundhnúksgígaröðinni (Svæði 3) í mjög mikla hættu (fjólublátt) og í Grindavík (svæði 4) úr mikilli hættu (rautt) í mjög mikla hættu (fjólublátt). Hættumatið gildir til 2. apríl klukkan 10:30, að öllu óbreyttu.

(Smellið á kortið til að stækka)

Uppfært kl. 10:00

Sprungan er nú um 500 metrar hefur nú náð í gegnum varnargarðinn sem er norður af Grindavík. Sprungan heldur áfram að lengjast og er ekki hægt að útiloka að hún haldi áfram að opnast til suðurs.

Enn er beðið eftir fréttum úr þyrlu Landhelgisgæslunnar.

Brotalínurnar sýna sprunguna sem er um 500 m. eins og staðan er núna.

Uppfært kl. 9.45

Eldgos er hafið rétt fyrir norðan varnargarðinn við Grindavík.

Þyrla Landhelgisgæslunnar fer í loftið innan skamms til þess að staðfesta nákvæma staðsetningu og stærð eldgossins.

Lengd kvikugangsins undir Sundhnúksgígaröðinni sem þegar hefur myndast er um 11 km sem er það lengsta sem hefur mælst síðan 11. nóvember 2023.

Nánari upplýsingar verðar aðgengilegar fljótlega.

Miðað við vindátt núna mun gasmengun frá eldgosinu berast í norðaustur í átt að höfuðborgarsvæðinu. Ekki er hægt að segja til um styrkleika mengunarinnar.  Hér er hlekkur á gasdreifingarspá Veðurstofunnar.

Uppfært kl. 8.20

Merki frá aflögunarmælum eru sterkari en sést hafa í síðustu atburðum á Sundhnúksgígaröðinni. Það sýnir að talsvert magn kviku er á ferðinni.

Merkin sem sjást sýna að kvikan er að hreyfa sig bæði til norðausturs en einnig til suðurs í átt að Grindavík.  Á þessu stigi er ekki hægt að fullyrða um hvar kvikan muni koma upp, en færslan á aflögunarmerkjum til suðurs sáust til að mynda ekki í eldgosinu sem hófst í nóvember 2024.

Viðbragðsaðilar í Grindavík segjast finna fyrir jarðskjálftum í bænum og þar sjást einnig merki um aflögun og því mögulegt að sprunguhreyfingar geti átt sér stað innan bæjarins.

Skjálftavirkni á Sundhnúksgígaröðinni síðustu 7 daga. Skjálftavirknin sem hófst í morgun sést sem rauð þyrping við Sýlingafell.

Uppfært kl. 7.25

Áköf jarðskjálftahrina hófst kl. 6.30 í morgun á Sundhnúksgígaröðinni. Skjálftahrinan er staðsett á milli Sýlingarfells og Stóra-Skógfells. Skjálftavirknin er á svipuðum slóðum og sést hefur í aðdraganda síðustu eldgosa á Sundhnúksgígaröðinni.

GPS mælingar og þrýstingsmælingar í borholum sýna einnig skýrar breytingar sem benda til þess að kvikuhlaup sé hafið.

Engin kvika er komin upp á yfirborðið en miðað við þau merki sem sjást á mælum er líklegt að eldgos hefjist í kjölfarið.

Fréttin verður uppfærð.