Skýrslan Loftslagsþolið Ísland kynnt í gær
Markar upphaf nýrrar þverfaglegrar áætlunar um aðlögun að loftslagsbreytingum.
Loftslagsþolið Ísland er yfirskriftin á skýrslu sem unnin
var fyrir umhverfis, orku og loftslagsráðuneytið. Skýrslan inniheldur tillögur
stýrihóps sem skipaður var af ráðuneytinu í október 2022 um gerð landáætlunar
um aðlögun að loftslagsbreytingum. Eins og segir í skýrslunni þá er nauðsyn
aðlögunaraðgerða orðin veruleiki vegna hlýnunar loftslags og súrnunar sjávar á þessari
öld og því þarf að líta til loftslagsþols byggðar, innviða, atvinnuvega og
seiglu mismunandi hópa fólks og lífríkis frammi fyrir loftslagsbreytingum.
Fjórar forgangsaðgerðir
Loftslagsatlas, vöktunaráætlun, loftslagsáhættuvísar og tilraunaverkefni um gagnagátt fyrir náttúruvá eru fjórar forgangsaðgerðir sem stýrihópinn vill sjá verða að veruleika. Gert er ráð fyrir að með landsáætlun fái stjórnvöld yfirsýn yfir aðlögunaraðgerðir vegna loftslagsbreytinga þvert á ólíka málaflokka og framkvæmdaaðila, hvort sem það eru önnur ráðuneyti, ríkisstofnanir, sveitarfélög eða aðrir haghafar.
Landsáætlun er ætlað að gagnast við að móta aðgerðir, fylgja þeim eftir, styðja og fjármagna. Aukinheldur nýtist hún til að taka reglulega og greinargóða stöðu á aðlögun íslensks samfélags og lífríkis að loftslagsbreytingum.
Anna Hulda Ólafsdóttir skrifstofustjóri loftslagsþjónustu
og aðlögunar á Veðurstofu Íslands var í stýrihópnum og sagði að það sem staðið
hafi upp úr í öllum þessum vinnustofum í samtali við samfélagið er að það þurfi
að koma á fót einhvers konar Loftslagsatlas þar sem við erum að horfa á
framtíðarsviðsmyndir með gögnum frá Íslandi þar sem búið er að
endurreikna þau gögn sem koma frá milliríkjanefnd Sameinuðu Þjóðanna (IPCC). Anna
Hulda kynnti helstu niðurstöður skýrslunnar og aðgerðaráætlun í beinu streymi
frá Hannesarholti í gær.
Stýrihópinn skipuðu:
- Jens Garðar Helgason, formaður
- Anna Hulda Ólafsdóttir, Veðurstofu Íslands
- Hrönn Hrafnsdóttir, Reykjavíkurborg (tilnefnd af Sambandi íslenskra sveitarfélaga)
- Hugrún Elvarsdóttir, Samtök atvinnulífsins
- Finnur Ricart Andrason, Ungir umhverfissinnar
Samvinna, samstarf og bestu mögulegar upplýsingar lykill að velgengni.
Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis, orku og
loftslagsráðherra sagði á kynningarfundinum í gær að skýrslan markaði tímamót. Hann
sagði að mikilvægt væri að sýna fyrirhyggju og hugsa fram í tímann. „Það
skiptir miklu máli að við byggjum þær ákvarðanir sem varða samfélagið okkar til
lengri tíma á bestu mögulegu upplýsingum. Þessi skýrsla er mikilvæg varða á
þeirri leið og gagnleg fyrir fólkið í landinu, fyrirtækin og sveitarfélögin sem
skipuleggja byggð. Það skiptir líka máli að við vinnum saman og að sem flestir
komi að þessum málum, sagði ráðherra.
93 aðgerðir í 14 málaflokkum
Haldin var röð af vinnustofum í tengslum við vinnu stýrihópsins með helstu hópum haghafa og fagaðila byggt á flokkum markmiða í aðlögunarstefnu. Alls voru haldnar 13 vinnustofur með um 300 fulltrúum úr helstu geirum atvinnulífsins, ráðuneytum, stofnunum, sveitarfélögum og félagasamtökum. Samráðsferlið skilaði 93 aðgerðum í 14 málaflokkum og lá áhersla á nauðsyn og mikilvægi þverfaglegs samstarfs sem rauður þráður í gegnum allar vinnustofurnar.
Afrakstur vinnustofanna var samantekt um helstu málaflokka aðlögunar er að finna hér og hugmyndabanka aðgerða á þessari slóð.
Fram kemur í skýrslu stýrihópsins að þróa þurfi fjölbreytt úrval aðgerða undir landsáætlun um aðlögun að loftslagsbreytingum svo auka megi seiglu og samkeppnishæfni Íslands frammi fyrir áhrifum loftslagsbreytinga og þurfa þær að ná allt frá heimilum að sveitarfélögum og fyrirtækjum. Bindur stýrihópurinn vonir við hefja megi innleiðingu fyrstu aðgerðaáætlunar landsáætlunar strax árið 2025, að loknu u.þ.b. árslöngu áætlanagerðarferli.
Loftslagsþolið Ísland - Tillögur fyrir gerð Landsáætlunar um aðlögun að loftslagsbreytingum
