Austfjarðaþoka
Hvað er það?
Þoka er talin í veðurskeytum sé skyggni innan við 1 km, en jafnframt er úrkomulaust og hvorki skafrenningur né sandfok spilla skyggni. Þokan sem oft liggur yfir Austur-Íslandsstraumnum undan nesjum á Austfjörðum er gjarnan nefnd Austfjarðaþoka. Í eðli sínu flokkast hún sem svokölluð aðstreymisþoka, en slík þoka verður til þegar rakt loft streymir yfir kalt yfirborð lands eða sjávar.
Kaldur sjór og aðstreymisþoka
Austur-Íslandsstraumurinn er tunga af köldum sjó sem liggur til suðurs meðfram Austurlandi, allt frá Langanesi suður undir Lón. Þessi tunga er árið um kring kaldari en sjórinn bæði austur og suður undan. Nokkurn hluta ársins er hún einnig kaldari en landið vestan við. Aðstreymisþoka er mjög algeng hér við land að vetrarlagi þegar hlýtt loft sunnan úr höfum streymir hingað norður yfir kaldari sjó eða þegar fremur milt loft af sjó streymir inn á kalt land.
Aðstreymisþoka liggur oft yfir sjónum umhverfis landið á sumrum, sérstaklega þó norður og austur af landinu. Algengast er það þegar hægir vindar bera hlýrra loft úr austri eða norðaustri úr Noregshafi yfir Austur-Íslandsstrauminn.
Hlýtt loft af landi
Sömuleiðis getur þoka myndast þegar hlýtt loft blæs frá Íslandi út á sjó, kólnar að neðan og þoka verður til. Loft sem er upprunnið yfir landi er þó að öðru jöfnu mun þurrara en sjávarloftið og því þarf mikinn hitamun lofts og sjávar til að þoka myndist þegar um landloft er að ræða. Þokan er þá oftast þunn og getur verið eins og reykur yfir sjónum, en að öðru leyti er glaðasólskin. Algengt er að slíka þoku leggi inn Húnaflóa og suður með Austfjörðum og sést stundum á höfuðborgarsvæðinu að sumarlagi.
Þoka á annesjum
Meginhluta ársins er sjór við Ísland heldur hlýrri en loftið yfir honum. Í miklum sunnanáttum að vetri getur þetta snúist við og yfir hásumarið er sjór oftast ívið kaldari en loft við landið. Þetta tímabil er lengst hérlendis á annesjum austanlands, þar sem er sjór kaldastur við landið. Þokan er því þrálátari við Austurland en annars staðar. Inni á fjörðum á Austurlandi, t.d. við innanverðan Reyðarfjörð og á Seyðisfirði, er þoka ekki algengari en víða um landið sunnanvert og því á alhæfing um þokubrælu á Austfjörðum ekki alveg rétt á sér, hún er meira viðloðandi á annesjum og úti fyrir heldur en á fjörðunum sjálfum. Lóðrétt þykkt Austfjarðaþokunnar er mjög misjöfn, hún er mun þynnri standi vindur af landi en af sjó. Sé vindur mikill verður það lag af lofti sem sjórinn kælir mjög þykkt, þá er algengt að þokan lyfti sér og verði að þokuskýjabreiðu.
