Þoka yfir Látrabjargi.

Árið 2008

Tíðarfarsyfirlit

Trausti Jónsson 7.1.2009

Veðurfar á árinu var lengst af hagstætt. Sumarhelmingur ársins, frá maí til og með september var óvenjuhlýr um landið sunnan- og vestanvert. Tíð var einnig góð á þessum tíma norðan- og austanlands að öðru leyti en því að júní var þar fremur kaldur og drungalegur.

Árshitinn var vel yfir meðallagi á landinu og er þetta 13. árið í röð með hita yfir meðallagi í Reykjavík og það tíunda á Akureyri. Árið var hið 17. hlýjasta frá upphafi samfelldra mælinga í Reykjavík (1870), 14. hlýjasta árið í Stykkishólmi (mælingar frá 1845) og 22. hlýjasta á Akureyri (mælingar frá 1882). Hlýjast var að tiltölu um norðvestanvert landið, en einna kaldast suðaustanlands og sums staðar á Austurlandi.

Úrkoma var nærri meðallagi norðan- og austanlands, en yfir því um sunnan- og vestanvert landið. Mest var úrkoman að tiltölu við Breiðafjörð og víða á Vestfjörðum. Árið byrjaði með mikilli úrkomutíð en þurrviðrasamt var framan af sumri. Mikið rigndi síðan í september. Úrkomudagafjöldi var víðast nærri meðallagi á landinu þó úrkomudögum hafi verið venju fremur misskipt á mánuði.

Snjór var ívið meiri en verið hefur frá aldamótum en náði þó rétt í meðaltal áratuganna þar á undan. Alhvítir dagar í Reykjavík voru 64 og er það 9 dögum meira en að meðaltali 1961 til 1990, en í tæpu meðallagi sé miðað við 1971 til 2000.

Í Reykjavík mældust 1463 sólskinsstundir og er það 195 stundum umfram meðallag. Mestu munaði um óvenjusólríkan júnímánuð. Á Akureyri mældust sólskinsstundirnar 1089 og er það 44 stundum umfram meðallag.

Illviðri voru álíka tíð og árin næstu á undan. Þessi ár hafa hins vegar verið fremur illviðrarýr í langtímasamhengi.

Meðaltöl og summur 2008

Dálkaskýringar: Hiti - meðalhiti ársins í °C, vik - vik ársmeðalhita frá meðaltali áranna 1961 til 1990. Úrk - úrkomusumma ársins í mm. % - hlutfall af meðalúrkomu áranna 1961-1990 í prósentum. Sólskin - sólskinsstundafjöldi, vik - vik sólskinsstundafjöldans frá meðaltalinu 1961-1990.  

Stutt yfirlit um einstaka mánuði og árstíðir

Umhleypingasamt var í janúar og þótt snjór væri hvergi mikill var hann samt til trafala við samgöngur. Nokkur illviðri gengu yfir landið, verstu veðrin gerði á nýársnótt og síðan 22., 27. og 31. Minniháttar tjón varð í þessum veðrum en töluverðar samgöngutruflanir.

Tíðarfar í febrúar var víðast talið óhagstætt og jafnvel mjög óhagstætt til sjávarins. Illviðri voru tíð, einkum fyrir miðjan mánuð, og víða var talsverður snjór á jörðu. Snjór var meiri sunnanlands en algengt hefur verið síðustu árin. Illviðrasamt var með köflum, versta áhlaupið gerði dagana 8. til 9. Víða varð tjón í veðrinu, bæði af völdum hvassviðris og asahláku.

Mars var ívið kaldari og snjóasamari en marsmánuðir síðustu ára. Snarpt en skammvinnt norðanskot gerði á skírdag (þann 20.) en að öðru leyti var veður meinlítið lengst af. Óvenjumikið snjóaði í Vestmannaeyjum annan dag mánaðarins og mældist snjódýptin á Stórhöfða 65 cm að morgni þess 3. og hefur ekki mælst meiri þar síðan 21. mars 1968. Þá var hún 90 cm.

Vik einstakra mánaða frá meðaltalinu 1961-1990

Október var eini mánuður ásins sem var kaldur á báðum stöðvunum. Áberandi er hvað tímabilið maí til september var hlýtt í Reykjavík (bláar súlur), en kalt var á Akureyri í júní. Þó hlýtt væri á Akureyri í september var talsvert hlýrra þar í sama mánuði 1996.

Vor og sumar

Aprílmánuður var lengst af hagstæður. Hann var fremur úrkomulítill og vindáttin var yfirleitt austan- eða norðaustanstæð. Í Stykkishólmi var hann sá þurrasti frá 1951. Nokkuð hvasst varð víða um land í byrjun mánaðarins og einnig síðustu daga hans. Hlýtt og góðviðrasamt var í maí, mjög ólíkt því sem verið hefur á undanförnum árum. Þetta var hlýjasti maí í Reykjavík og víða suðvestanlands frá 1960 að telja, en í Stykkishólmi sá næsthlýjasti frá upphafi samfelldra mælinga þar, 1845. Nokkru hlýrra varð 1935, en litlu munar á maí 1946. Á Stórhöfða var maí sá hlýjasti frá 1947. Um norðaustan- og austanvert landið var maí yfirleitt sá hlýjasti frá 1991. Vorkoman varð óvenjusnögg að þessu sinni.

Norðaustlæg átt var ríkjandi í júní og veðurlag dró dám af því. Hlýtt var um sunnan- og vestanvert landið og hiti vel yfir meðallagi. Hiti var lítillega yfir meðallagi við sjóinn á Norðaustur- og Austurlandi, en undir því inn til landsins á þeim slóðum. Mjög þurrt var vestanlands og einnig víða um sunnanvert landið og vatnsskortur sums staðar til ama. Óvenjusólríkt var sunnanlands, m.a. í Reykjavík þar sem sólskinsstundir mældust 313, og hafa aðeins einu sinni mælst fleiri í júní.

Mjög hlýtt var í júlí, sérstaklega síðustu 10 dagana, og voru þá hitamet slegin víða um land. Í Stykkishólmi var júlí sá hlýjasti frá 1933 og í þriðja sæti frá upphafi mælinga, á eftir 1880 sem er í öðru sæti. Góðviðrasamt var í mánuðinum að undanteknu óvenjusnörpu landsynningsveðri þann 1. Það veður olli tjóni sums staðar sunnanlands.

Hiti var óvenjulegur um sunnan- og vestanvert landið í mánuðunum maí til júlí og í Reykjavík voru þessir þrír mánuðir samtals þeir hlýjustu frá upphafi mælinga, en munur á sömu mánuðum 1933, 1939 og 1941 og nú er þó varla marktækur. Í Stykkishólmi er það aðeins í maí til júlí 1933 sem var hlýrra en nú. Þar hefur verið mælt í yfir 160 ár.

Hitabylgja

Óvenjulega hitabylgju gerði síðari hluta júlímánaðar og hitamet voru slegin allvíða, m.a. mældist hiti á Þingvöllum 29,7 stig þann 30. Það er hæsti hiti sem mælst hefur á staðlaðri sjálfvirkri stöð hér á landi frá upphafi slíkra mælinga. Ný met voru einnig sett í Reykjavík sama dag þegar hitinn á mönnuðu stöðinni fór í 25,7 stig og 26,4 stig á þeirri sjálfvirku. Hvoru tveggja er hærri hiti en mest hefur mælst áður. Mönnuð stöð hefur verið í Reykjavík samfellt frá 1870, en hámarksmælingar eru ekki til frá öllum þeim tíma. Líklegt er þó að nýja talan sé hærri en annars hefur orðið á öllu þessu tímabili. Nýtt hitamet var einnig sett á Stórhöfða í Vestmannaeyjum (21,6 stig) en þar hefur verið mælt samfellt frá 1921.

Veðrátta í ágúst var hagstæð um land allt. Nokkuð hvasst var þó þann 29. Hlýtt var í september, en nokkru hlýrra var þó fyrir tveimur árum. Mjög úrkomusamt var um allt sunnan- og vestanvert landið og var um metúrkomu að ræða á fáeinum stöðvum, en mjög mikil úrkoma var einnig í september 2007. Aldrei hefur jafnmikil úrkoma mælst í september í Stykkishólmi frá því að úrkomumælingar hófust þar haustið 1856. Úrkoman varð áköfust 16. til 17., en þá gerði einnig skammvinnt hvassviðri.

Sólskinsstundir sumarsins mældust 786 í Reykjavík og varð sumarið í sjöunda sæti reykvískra sólarsumra, en hið fjórða sólríkasta frá upphafi mælinga á Akureyri.

Hlutfall úrkomu af meðaltalinu 1961-1990 í Reykjavík og á Akureyri

Hinn voti september er sérlega áberandi í Reykjavík (bláar súlur) og sömuleiðis hinn þurri júní á sama stað. Febrúar var úrkomusamur á báðum stöðvum.

Haust

Rétt eins og vorið kom snögglega bar haustið einnig brátt að. Hlýtt var í veðri í annarri viku október, en annars var mánuðurinn kaldur og snjór heldur meiri og þrálátari en venjulegt er á þessum tíma árs. Meðal annars varð alhvítt víða sunnanlands í fyrstu vikunni. Seint í mánuðinum gerði mikið brim við norðurströndina. Nóvember var nokkuð umhleypingasamur en tíð þó lengst af hagstæð. Norðanillviðri gerði þann 27.

Veður voru lengst af meinlítil í desember, þó gerði snarpt landsynningsveður þann 11. Víða var talsverður snjór, meiri en á sama árstíma um nokkurra ára skeið. Skömmu fyrir jól gerði mikla hláku og í henni tók snjó upp að mestu og var hlýtt til ársloka.

Útgildi 2008

Landið:

Hæsti hiti (sjálfvirkar stöðvar): 29,7°C Þingvellir 30. júlí

Hæsti hiti (mannaðar stöðvar): 28,8°C Hjarðarland 30. júlí

Lægsti hiti (sjálfvirkar): -30,3°C Veiðivatnahraun 2. febrúar

Lægsti hiti í byggð (sjálfvirkar): -26,3°C Neslandatangi við Mývatn 14. desember

Lægsti hiti í byggð (mannaðar): -22,7°C Grímsstaðir 14. desember

Mesta sólarhringsúrkoma (sjálfvirkar stöðvar): 201 mm Ölkelduháls 17. september

Mesta sólarhringsúrkoma (mannaðar stöðvar): 197,0 mm Nesjavellir 17. september

Ölkelduháls er ekki fjarri Nesjavöllum.

Hæsti loftþrýstingur: 1045,7 hPa Hveravellir 5. apríl kl. 4

Lægsti loftþrýstingur: 945,7 hPa Gjögurflugvöllur 23. október kl.19:30

Reykjavík:

Hæsti hiti: 25,7°C 30. júlí

Lægsti hiti: -14,4°C 2. febrúar

Mesta sólarhringsúrkoma: 38,8 mm 17. september

Akureyri:

Hæsti hiti:  24,8°C 30. júlí

Lægsti hiti: -13,1°C 2. febrúar

Mesta sólarhringsúrkoma: 25,9 mm 23. október

Samfelldar hámarks- og lágmarksmælingar hafa verið gerðar á báðum stöðvum frá og með 1929. Á þessu tímabili hefur það gerst sex sinnum að hámarkshiti ársins í Reykjavík hefur verið hærri heldur en á Akureyri og þrisvar sinnum að lægsti hiti ársins hefur verið lægri í Reykjavík en á Akureyri. Nú gerðist það í fyrsta sinni að bæði útgildin féllu til Reykjavíkur.